SEYFİ ÇELİKKAYA
(YOZGAT) - Yozgat’ta kara fırıncılar, girdi maliyetlerinin artması nedeniyle ekmeğe zam yapılmasını istiyor. Fırın işletmecisi Hakan Sönmez, “Çok mağdur durumdayız, kara fırıncılar olarak. En son ocakta zam aldığımızda unun torbası 430 liraydı, artı teşvik veriliyordu bize. Teşvik kalktı, unun torbası şu anda 750 lira” dedi.
Yozgat’ta geçen ocak ayının son haftasında 6 lira 50 kuruş olan 210 gram ekmek 8 liraya yükseltildi. Buna bağlı olarak, 200 gram pide ve yöresel parmak çörek ile simit ve kıymalı pide pişirme fiyatı da zamlandı. Pide ve parmak çörek fiyatı da 7 liradan 9 liraya çıktı. Kıymalı pide pişirme bedeliyle birlikte 10 lira oldu. Fırıncılar, girdi maliyetlerinin arttığını belirterek 210 gram ekmeğin 10 liraya yükseltilmesi talebini fiyat tespit komisyonuna iletti. Pide, parmak çörek ve simit üretimi yapan kara fırın işletmeleri ise, Türkiye Fırıncılar Odası tarafından fiyatın belirlenmesini bekliyor.
“Çok mağdur durumdayız, kara fırıncılar olarak”
Yozgat’ta 35 yıldır kara fırın işletmeciliği yapan Hakan Sönmez, girdi maliyetlerinin çok yükselmesi nedeniyle zarar ettiklerini belirterek şöyle konuştu:
“Çok mağdur durumdayız, kara fırıncılar olarak. En son ocakta zam aldığımızda unun torbası 430 liraydı, artı teşvik veriliyordu bize. Teşvik kalktı, unun torbası şu anda 750 lira. Personel bulamıyoruz, personel çalıştıramıyoruz. Ekmeklerimiz değerinde satılmıyor. Artı lavaşçılar var, Iraklı, Suriyeli arkadaşlar. Biz kimsenin iş yerinin kapatmasını istemiyoruz ama ekmek gramaj olarak bizden düşük gramlarda satıyorlar, lokantacı arkadaşlarımız genelde onları tercih ediyorlar. Bizim ekmeğimizi değerinde gitmiyor. Onların da denetlenmesini, onların da aynı bizim gibi sigortalı işçi çalıştırıp ne bileyim tarım tarafından belediye zabıtalar tarafından gramajlarının ve hijyenik ortamlarının denetlenmesini istiyoruz. Zam istiyoruz, bir an önce zam istiyoruz.”
“Her şey zam geliyor ama ekmeğe gelmiyor”
Yozgat’ta baba mesleğini devam ettiren kara fırın sahibi Sait Kırdemir de, pide maliyetlerinin ekmeğe göre daha fazla olduğuna vurgu yaparak, “Un 400 liraydı, devletin desteği vardı. Normalde 500 liraydı un, 100 lira devlet desteği vardı 400 liraydı un. Şimdi 750 liranın üzerine çıkmak üzere, her hafta zam geliyor una. Elektriğe zam, suya zam geliyor, işçiye zam geliyor, sigortaya zam geliyor, her şey zam geliyor ama ekmeğe gelmiyor. Elemanlar çalışmak istemiyorlar, zam almıyorlar. Bizim eleman zammı ekmek zammıyla beraber oluyor. Ekmeğe zam gelmeyince biz de elemana zam veremiyoruz. Ondan dolayı da elemanlar çalışmak istemiyor. Memur gibi değil her altı ayda bir onlar zam alıyorlar. Bizimki öyle değil ekmeğe ne zaman zam gelir bizim elemanın zammı da öyle oluyor” diye konuştu.
“Bu durumda ya kapatacağız, dayanacak durumumuz kalmadı”
Dayanacak güçlerinin artık kalmadığını altını çizen Kırdemir, kar getiren bir meslek olmaktan çıkması nedeniyle yetiştirecek eleman bulamadıklarını, mesleğin son temsilcisi olduklarının belirtti. Kırdemir, pide fiyatları ve gramajının Türkiye genelinde bir standarda bağlanması gerektiğine vurgu yaparak, şöyle dedi:
“Bu durumda ya kapatacağız, dayanacak durumumuz kalmadı. İnanın ucu ucuna zor getiriyoruz, çalışarak. Kiraya, işçiye, sigortaya, diğer giderlere hep bunlarla çalışıyoruz, hiç karımız yok. Yozgat'ta pideciler olarak son neslin ustaları biziz. Toplasan 20-25 beş tane usta kaldı, kalmadı. Tandır kebapçılar nasıl bittiyse, İstanbul Lokantası’nda Mehmet Keven abimiz, kebapçı Mehmet abimiz, onlar nasıl bittiyse, büyük restoranlara dağıldıysa pide işi de herhalde marketlere dağılacak. Biz kar edeceğiz ki ileriki döneme geleceğe yatırım yapmak için elimizden geleni yapacağız. Yozgat'a pide de fazla bir fiyat istemiyoruz, bugün Ankara'da boş pide 15 liraya satıyorlar. Ramazan'da pideye ayrı rayiç geliyor, iki katına satıyorlar, tırnaklı Ramazan pidesini iki katına satıyorlar. Eskiden Ramazan gelsin diye beklerdik şu anda Ramazan gelmesin diye bekliyoruz, daha çok zarar ediyoruz. Normalde Türkiye genelde gramajlar hep aynı olması lazım, 200 gram, 200 gram normal. Ama bizde 200 gram, ilçede 180 gram, Ankara'da 150 gram. Böyle gramajlar var. Biz de onlara bakarak illaki hakkımızı aramak istiyoruz. İki ayın içinde oldu bu, 18 liraya aldığımız kağıt 30 lira oldu. Şu anda bir kilo kağıt 74 tane kıymalı sarıyor, kağıdın tanesi neredeyse bir liraya geliyor, paketlemede. Her istediğimiz zaman odun bulamıyorum, istediğim zaman oduncu odun getiremiyor. Geçen yıl 500 liraya aldığımız kürek şu anda sapıyla beraber 2 bin lira oldu, ayda bir tane kürek bitiriyoruz. Ayda 2 bin lira kürek masrafı var, bütün fırınlarda bu standart.”