Haber: ÇAĞATAN AKYOL - Kamera: MEHMET ÇALPAR
(İSTANBUL) - Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) ve İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve vergi olarak tek kuruş borçlarının kalmadığı açıkladı. İmamoğlu, "İktidardan övgü beklediğimiz yok. Yıllardır devam ettirdikleri ve gerçekten vicdanlara sığmayan suçlamaları yapmaktan vazgeçsinler yeter. Millet bu tarzınızdan usandı. Milletimizi kandırmaktan, manipule etmekten vazgeçsinler yeter" dedi. İmamoğlu, yerel seçim öncesinde Cumhurbaşkanlığı kanalıyla AKP’li 24 ilçe belediyesine 45’er milyon TL’lik seçim yardımı yapıldığını da belgeleriyle açıkladı ve “Bir tek Silivri Belediyesi hariç. Orada MHP vardı. Ortaklarına göndermemişler. Trajikomik” ifadelerini kullandı.
TBB ve İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen hafta AKP grup toplantısındaki “Hazine ve Maliye Bakanlığımız, belediyelerin borçlarının kaynağında tahsiline başlayacak. Milletin varlığını değişik yerlerde harcamaya müsaade yok. Öyle 25 kuruşa simit yok” açıklamasıyla gündeme gelen CHP’li belediyelerin SGK’ya olan prim borcu tartışmaları hakkında basın toplantısı düzenledi. İBB’nin Saraçhane’deki ana yerleşkesindeki toplantıda İmamoğlu, “Belediye borçları üzerinden yaratılan tartışmanın gerçek fotoğrafını çekeceğiz” sözleriyle konuşmasına başladı.
“Başarısızlıklarını ifşa ettiler”
“Göreceksiniz ki, yönetme becerisini uzun süre önce kaybeden bu hükümet ve hükümetin başı, beceriksizliklerini CHP’li belediyelere kara çalıp örtmeye çalışırken aslında kendi başarısızlıklarını da bir kez daha ifşa ettiler” diyen İmamoğlu, “Hoş bir süreç işletilmiyor. Muhataplar masada olmadan, tartışmadan, çözüm aramak için değil; cezalandırma tavrı, bizlere çok kötü bir dönemi yaşatmakta. Sadece CHP’li belediyelerin SGK ya da vergi borcu varmış gibi başlatılan tartışma, halkımıza önemli bazı verileri aktarmak için de bize fırsat verdi” ifadelerini kullandı.
“Vatandaşlarımız yalana itibar etmedi”
CHP’li belediyeleri SGK’ya en çok borcu olan belediyeler arasında gösteren Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’a tepki gösteren İmamoğlu, “Unvanında ‘profesör’ titri de olan Bakan Sayın Vedat Işıkhan, bir canlı yayında şöyle dedi, ‘CHP belediyeciliği çöp, çamur, çukur belediyeciliğiydi, şimdi buna bir de borç belediyeciliği eklendi’. Bu çöp, çamur dedikoduları, ‘Haliç kokuyor’ gibi yalanlar geçtiğimiz 5 yıl boyunca ülkemizin Cumhurbaşkanı tarafından da pek çok kez dile getirildi. Vatandaşlarımız ise bu yalanlara itibar etmedi, yanıt vermek için sabırla bekledi. 31 Mart 2024’te de de teşbihte hata olmaz, ‘Osmanlı tokadı’ gibi bir yanıtı seçim sandıklarında iktidar partisine patlattı. Bu demokratik uyarıdan ders çıkarmayı ne yazık ki yine beceremediler” diye konuştu.
“Hangi şirketlerin borcunu saklıyorsunuz”
Işıkhan yönetimindeki SGK’nın mali durumunun fotoğrafını İmamoğlu, şu sözlerle kamuoyu ile paylaştı:
“22 yıldır yönettikleri SGK’nın açığını 3 kat artırdılar. Yasal olarak mecbur oldukları halde 2016 yılından beri SGK’ya borcu olan şirketleri açıklamıyorlar. Hangi şirketlerin borcunu vatandaştan saklıyorsunuz? Kamu kuruluşu belediyeleri her gün açıklıyorsunuz da neden borçlu şirketleri açıklamaktan imtina ediyorsunuz? Nedir bu korku? Tekrar altını çizelim, yasal zorunluluk olduğu halde açıklamıyor. Üstelik yılda 2 kez açıklamak mecbur olduğu halde saklıyorlar. Açık rekoru kıran SGK’ya vatandaşın vergilerinden, sadece 2023 yılında 885 milyar lira aktarılmıştır. Bu rakam neredeyse belediyelerin borcu diye lanse edilen rakamın 10 katıdır. Son 3,5 yılda SGK’ya vergilerimizden aktarılan tutar toplamı 2,3 trilyon liradır. Yani bunu aslında SGK’ya verilen borç gibi düşünün. Kamuya hizmet eden belediyelerin dile getirilen borcu, SGK’ya son 3,5 yılda aktarılan paranın sadece yüzde 4,3’ü. CHP’li belediyeleri borç belediyeciliği ile suçlayan Bakan Bey’in karnesi işte bu kadar bozuktur. Siz önce kötü yönetiminizle batırdığınız SGK’yı düze çıkarın Sayın Bakan. Kendi başarısızlığınızın faturasını belediyelere kesmeye çalışmayın. Bu kadar büyük batığın sahibi iken nasıl oluyorsa her gün ekranlara çıkıp rahat rahat konuşuyorlar, vallahi aklım almıyor. Normalde utanılması gereken bir durum da bile halkın belediyelerini suçluyorlar.”
“Ne borçlar ödedik”
İBB’nin SGK’ya tek kuruş borcu olmadığını vurgulayan İmamoğlu, “Belediyeye bağlı 5 iştirak şirketimizin 1,5 milyar liralık borcu vardır. Bizden önceki borç ise 2021 yılından başlayarak yapılandırmıştır. Yıllara sair ödenmektedir. Bu ülkede borcu olmayan hane, borcu olmayan işletme mi vardır? Ödüyorsan, ödemekte anlaşmışsan bu borç değildir artık. 7 iştirak şirketimizin de 2,3 milyar lira borcu bulunmaktadır. Kuşkusuz bunlar da ödenecektir. Ödüyoruz da. Ne borçlar ödedik” diye konuştu.
“İçişleri Bakanlığı, suç dosyalarını sümen altı ediyor”
İmamoğlu, eski İBB yönetiminin tek bir imar operasyonuyla Fatih Vatan Caddesi’ndeki bir arsa üzerinden özel bir şirketin cebine 106,5 milyon dolar girdiğini söyleyerek “Bu kıyak imzanın getirisi bile İBB’nin bugünkü SGK borcundan 1 milyar lira daha fazladır. Bu usulsüzlük dosyası da diğer 40’a yakın dosya gibi 3 yılı aşkındır İçişleri Bakanlığı’nda sümen altı edilmektedir. Soruşturulmasına bile izin verilmedi. 3 yıl önce verdiğimiz dosyalardaki kamu zararı toplamı 12 milyar liraydı. Bugünün parası ile 40 milyarı buldu. Hâlâ yargıdan kaçırıyorlar” ifadelerini kullandı.
“İsraf belediyeciliğini bitirdik”
“Biz, israf belediyeciliğini bitirdik” diyen İmamoğlu, “Bizim böyle halkın parasının birilerine kıyak çekildiği tek bir dosyamız yoktur. Hamdolsun alnımız ak. Borcumuz varmış... Bizim namusuyla, emeğiyle, kendi kaynağını her tür zorluğa rağmen yaratarak borcunu ödeyen iştiraklerimiz, belediyelerimiz var. 2019 yılındaki seçim öncesinde İGDAŞ’ı yönettikleri dönemde BOTAŞ’a dahi gaz parası ödemediler. 5 yıl öncenin parası ile 1,1 milyar liralık borçlarını da devlete biz ödedik. Bugünün parasıyla yaklaşık 200 milyon dolarlık bir ödemeydi bu. Bugünkü SGK borcumuzun 3 katı yapıyor. Biz ödedik devlete bu parayı. Onlar ödemediler” diye konuştu.
“Millet bu tarzınızdan usandı”
Göreve geldikleri 2019’da toplam 101 milyon 869 bin dolar, bugünün parasıyla 3,5 milyar TL SGK ve vergi borcu devraldıklarını açıklayan İmamoğlu, şunları söyledi:
“Biz, ekonominin alt üst olduğu, pandemi nedeniyle hayatın aylarca durduğu bir dönemde görev yaptık. 6 metro hattını hizmete açıp olağanüstü altyapı yatırımlarını da bu dönemde gerçekleştirdik. 12 iştirak şirketimiz, Türkiye’nin en büyük 500 şirketi listesine girdi. İktidardan övgü beklediğimiz yok. Yıllardır devam ettirdikleri ve gerçekten vicdanlara sığmayan suçlamaları yapmaktan vazgeçsinler yeter. Millet bu tarzınızdan usandı. Milletimizi kandırmaktan, manipule etmekten vazgeçsinler yeter. İşinize odaklanın kardeşim. Yapmanız gerekenleri yapın. Mesela bir tanesini hatırlatayım. 14 ay önce Cumhurbaşkanlığı seçiminde bu millete söz verdiniz. Mülakatı kaldırın. Bunu yapmak için para lazım değil, işçi lazım değil, araç lazım değil. Sadece Cumhurbaşkanı bir imza atacak, mülakat kalkacak. 14 aydır bu sözü bile tutmama sebebiniz nedir? Hangi kötü alışkanlığınızdan vazgeçemiyorsunuz? Neden hâlâ KPSS’de büyük başarı kazanan gençler mülakatta eleniyor? Siz bunun izahını yapın önce.”
“TBB olarak çözüm paketi hazırlıyoruz”
Parti ayrımı yapmaksızın söz konusu borçların uzlaşı içinde ödenmesi için çalışılması gerektiğine vurgu yapan İmamoğlu, “İcra göndererek değil, Cumhurbaşkanı dedi diye kraldan çok kralcılık yaparak değil. Bu borçların ödenmesi konusunda da belediye başkanı arkadaşlarımla çalışıyoruz. TBB çatısı altında çözüm önerilerimizden oluşan paketi en kısa zamanda ilgili makamlara sunacağız. Kimsenin hamasi gündem maddeleriyle halkın gerçek sorunlarını perdelemesine müsaade etmeyeceğiz. Yapıcı öneri paketimizi de çok yakında ilgili makamlara göndereceğiz” dedi. Işıkhan yönetimindeki SGK’nın mali durumuna anlatan İmamoğlu, “22 yıldır yönettikleri SGK’nın açığını 3 kat artırdılar. Yasal olarak mecbur oldukları halde 2016 yılından beri SGK’ya borcu olan şirketleri açıklamıyorlar. Hangi şirketlerin borcunu hangi ayrıcalıklarından dolayı saklıyorsunuz? Kamu kuruluşu belediyeleri her gün açıklıyorsunuz da neden borçlu şirketleri açıklamaktan imtina ediyorsunuz? Nedir bu korku? Üstelik yılda 2 kez açıklamak mecbur olduğu halde saklıyorlar” bilgilerini paylaştı.
Açık rekoru kıran SGK’ya vatandaşın vergilerinden sadece 2023 yılında 885 milyar lira aktarıldığını belirten İmamoğlu, “Bu rakam neredeyse üstüne üşüştükleri belediyelerin borcu diye lanse edilen rakamın 10 katıdır” diye konuştu.
“Başarısızlığınızın faturasını belediyelere kesmeye çalışmayın”
“Son 3,5 yılda SGK’ya vergilerimizden aktarılan tutar toplamı 2,3 trilyon liradır” bilgisini paylaşan İmamoğlu, “Yani bunu aslında SGK’ya verilen borç gibi düşünün. Kamuya hizmet eden belediyelerin dile getirilen borcu, SGK’ya son 3,5 yılda aktarılan paranın sadece yüzde 4,3’ü. CHP’li belediyeleri borç belediyeciliği ile suçlayan Bakan Bey’in karnesi işte bu kadar bozuktur ve sefil durumdadır. Siz önce kötü yönetiminizle batırdığınız SGK’yı düze çıkarın Sayın Bakan. Kendi başarısızlığınızın faturasını belediyelere kesmeye çalışmayın. AK Partili, CHP’li ve diğer partili belediyelerden çıkarmayın. Bu kadar büyük batığın sahibi iken nasıl oluyorsa her gün ekranlara çıkıp rahat rahat konuşuyorlar, vallahi aklım almıyor. Normalde utanılması gereken bir durumda bile halkın belediyelerini suçluyorlar” diye konuştu.
“Türkiye de SGK gibi kötü yönetiliyor”
“SGK batık da Türkiye’nin durumu iyi mi” diye soran İmamoğlu, özetle şunları söyledi:
“Maalesef Türkiye de tıpkı SGK gibi çok kötü yönetiliyor. Ekonomist olduğunu dile getiren Sayın Cumhurbaşkanı, birkaç yıl önce ekonomi biliminin aksine bazı kararlar aldı. Bu kararlar sırasında çok sayıda Ekonomi Bakanı, Merkez Bankası Başkanı görevlerinden alındı. Faizlerle deney yapan Sayın Cumhurbaşkanı, günün sonunda hem sebep dediği faizi hem de sonuç olarak gördüğü enflasyonu patlatmayı başardı. Savaştaki Rusya’nın yıllık enflasyonu Türkiye’nin aylık enflasyonundan daha az. Arjantin ve Suriye’den sonra Türkiye, dünyada enflasyon oranı en yüksek 3’üncü ülke oldu. Bu ülkede çalışanların neredeyse yüzde 50’si asgari ücret civarında bir ücretle çalışırken bu enflasyon altında bırakın kira ödemeyi, yemek yemeyi, nefes alamaz hâle geldiler.
Kur Korumalı Mevduat’ın faturasını sordu
Enflasyon, faiz ve döviz kontrolden çıkınca dövize endeksli mevduat yaratıldı, adına ‘Kur Korumalı Mevduat’ denildi. İnanılmaz bir gelir transferi yaratıldı. Zaten zengin olan daha da zengin oldu. Bundan 2 ay önce 4 Haziran 2024’de Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda ‘Kur Korumalı Mevduat’tan kaynaklı Merkez Bankası zararı 833 milyar liradır’ dedi. Siz bana borç soruyorsunuz, ben size bunu soruyorum. Bakın, birisi aklına aniden gelen bir şeyi denedi, bu ülkenin sadece Merkez Bankası’nın 833 milyar lirası yok oldu. Bu deneyin faturası, dile getirdikleri belediye borcunun neredeyse 10 katı. Belediyeler borçluymuş... Dönün önce bu memleketin sırtına bindirdiğiniz yüke, kendi borcunuza bakın. Yarattığınız ekonomide devlet de millet de borçlanmadan yaşayamıyor. Bugün Hazine borçlanma oranı yüzde 100’ün üzerinde. Borç stoku katlanarak büyüdü. 2018 başında 892 milyar TL olan kamu borç stoku 2024 Haziran itibarıyla 7,9 trilyon TL’ye fırladı. Borcumuz, tam 9 kat arttı.
Yandaş medyaya aktarılan paralar...
Size kontrolünü, aklını yitirmiş bir kamu harcaması örneği vereyim. Bir reklam harcaması anlatacağım size ama buradaki medya kuruluşlarının hemen hepsi bu reklam harcamasından tek kuruş elde etmemiştir. Çünkü kamu bankalarının sadece hangi medya gruplarına reklam verdiği belli. Şimdi vereceğim rakamlar, Ziraat Bankası ve Halk Bankası’nın 2023 faaliyet raporundan alınmıştır. Türkiye Halk Bankası ve Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, kamu bankalarıdır. Bu bankaların kazançları arttığında daha fazla vergi öderler ve her yıl kâr üzerinden Hazine’ye aktarılacak iştirak kazancı artar. Kamu bankalarının kazancındaki azalma durumunda ise bütçe gelirlerini olumsuz etkiler. Aslında kamu bankalarında yapılan her yanlış veya gereksiz harcama nedeniyle bütçeye girecek para azalır. Kamu kaynağı çarçur edilmiş olur. Son 3 yılda sadece iki kamu bankasından ödenen ilan-reklam harcaması 5 milyar 784 milyon liradır. Oysa aynı 2 bankanın 2024 yılındaki ilk 6 aydaki zararı 42 milyar liradır. Bu 42 milyar vatandaşın vergilerinden yani Hazine’den bu bankalara ödenmiştir. 6 ayda 42 milyar zarar eden devlet kuruluşları neden yaklaşık 6 milyar liralık reklam harcaması yapmıştır? Bu reklam harcamalarına sayın Maliye Bakanı neden göz yummaktadır?
“Gündeme bizim getirilmemiz fırsatçılıktır”
Öğretmenler odasındaki elektrikli çaydanlığı tasarruf diye kaldıranlar, kamu bankalarının reklam harcamalarına neden sessizdir? Biz bu sorunun cevabını biliyoruz. Yönetimin esası israf olmuş. Biz israfı kesip, devraldığımız borçlar, azalan kaynaklarla halkımıza iyi yönetim getirmeye çalışırken gündeme bizim getirilmemiz fırsatçılıktır, haksızlıktır, halka hizmeti siyasete alet etmektir. Halka hizmet edilmesini engellemeye çalışmaktır. Söz veriyorum, buna izin vermeyeceğiz. AK Partili, CHP’li, MHP’li bütün belediyelerin hakkını savunacağız. Emekli maaşlarının ödenebilmesi için belediye borçlarının ödenmesi gerekiyormuş. Hadi oradan. Emekli vatandaşlarımız dahil bu ülkenin emekçilerinin, çalışanlarının daha iyi yaşayabilmesi için bu ülkenin daha iyi yönetilebilmesi gerekiyor. Kendi sorumluluğunuzu bize yüklemeyin. Kıstığınız kaynaklarla, bıraktığınız borçlarla, israfı önleyerek belediyeleri yönettik biz. Yönetmeye de devam edeceğiz. Slogan atmayı, algı yaratma çabalarını bir kenara bırakın. Millet sizden icraat bekliyor. İcraata odaklanın. Sloganla bu ülkeye bahar gelmez.”
“Bütün belediyeler Cumhurbaşkanlığı’ndan yardım talep etsin”
Hayata geçirdikleri halkçı belediyecilik uygulamalarından da örnek veren İmamoğlu, AKP’li belediyelere seçim öncesinde Cumhurbaşkanlığı üzerinden yapılan yardımlardan örnekler verdiği açıklamasında ilk kez şu bilgileri paylaştı:
“5 Ocak 2024 günü Çekmeköy Belediyesi, Cumhurbaşkanlığı’ndan 45 milyon lira yardım talebinde bulunuyor. Benim aklıma gelmez Cumhurbaşkanlığı’ndan yardım istemek. Biz, Cumhurbaşkanlığı’ndan ancak metro yapmak için bir imza isteriz. Seçimden hemen önce gönderiliyor bu para. Bu para gönderildiğinde Çekmeköy Belediyesi’nin sigorta ve vergi borcu yaklaşık 100 milyon lira. Devlete borcu varken yine devletten üstelik de geri ödemesiz 45 milyon lira niye ödeniyor? Aynı şekilde Ocak 2024’te yine hemen seçimden önce Beyoğlu Belediyesi’ne de 45 milyon lira gönderildi. 2022 Aralık ayı ile Ocak 2024 arasındaki 13 aylık sürede Cumhurbaşkanlığı’nın Beyoğlu Belediyesi’ne yolladığı hibe, 70 milyon lira. O esnada Beyoğlu Belediyesi’nin kamu kurumlarına borcu 198 milyon lira. Benim aklıma gelmez yardım istemek. Türkiye’deki bütün belediyeler pazartesi günü Cumhurbaşkanlığı’na yazı yazıp yardım talep etsin o zaman. SGK borcunuz kadar yardım isteyin, onlar gibi yapmayın, gelen yardımla da SGK borcunuzu ödeyin. Geleceğine de inanıyorum. Sadece Çekmeköy, Beyoğlu değil; İstanbul’daki AK Partili tüm belediyelere seçimde harcanmak üzere aynı tarihlerde 45 milyon lira hibe gönderilmiş. Bir tek Silivri Belediyesi hariç. Biliyorsunuz, orada MHP vardı. Ortaklarına göndermemişler. Trajikomik. Güldüğüme bakmayın, içim acıyor. 24 ilçe belediyesine seçim için 1 milyar 80 milyon lira para göndermiş Cumhurbaşkanlığı. Bir o kadar da İBB Başkan adaylarına göndermişlerdir, şimdiki Bakana. Seçimi kaybetmemiş, Bakan yaptılar. Seçimi o kaybetmediyse kim kaybetti, siz söyleyin. Dilinize doladığınız iştirak borcumuz işte bu kadar zaten. Bu anlattığım işlemlerdeki, halka hizmet değil; partime hizmet, şahsıma hizmet mantığını görüyor musunuz? Biz işte buna karşıyız. Biz partisine bakmadan halka hizmet etmeye talibiz.”