MHP lideri Devlet Bahçeli, 5 Kasım’daki grup toplantısında, Abdullah Öcalan’a çağrısının altında, “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yeniden adaylığının yolunu açacak anayasa değişikliği talebinin yattığı” yorumlarına yanıt verdi.
Bahçeli, Öcalan’a yaptığı çağrının arkasında olduğunu açıklarken, Erdoğan’ın bir dönem daha cumhurbaşkanı seçilmesi için anayasa değişikliği istedi.
MHP lideri, “Eğer enflasyon canavarına kesif bir darbe indirilirse, Türkiye siyasi ve ekonomik istikrarın zirvesine çıkarsa, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın bir kez daha seçilmesi doğal ve doğru bir tercih değil midir? Ne yapacağız, CHP'nin içinde dört yıl kala aday mı arayacağız?” diye sordu.
Muhalefet ise Bahçeli’nin bu açıklamasıyla “ağzındaki baklayı çıkardığı” ve “Öcalan açılımı”nın temel nedeninin “Erdoğan’ın siyasi ömrünü uzatmayı hedeflediği” görüşünde.
Bahçeli’nin Erdoğan’a bir dönem daha adaylık yolunun açılması talebi yeni değil. Bu konudaki tutumunu, 31 Mart yerel seçimlerinden yaklaşık 20 gün önce, “Bu benim final seçimim; yasanın verdiği yetkiyle bu seçim benim son seçimim” açıklaması yapan Erdoğan’a, partisinin 17 Mart 2024’teki kurultayında yaptığı çağrıyla ortaya koydu:
"Ayrılamazsın, Türk milletini yalnız bırakamazsın. Cumhur İttifakı olarak yanındayız.”
Erdoğan ilk olarak 2014 yılında parlamenter sistem anayasasına göre halk oyuyla cumhurbaşkanı seçildi.
Bazı hukukçular ve muhalefet partilerinin itirazlarına karşın, eski anayasa hükümlerinin, başkanlık sisteminde geçerli olamayacağı gerekçesiyle Erdoğan 2023 seçimlerinde yeniden aday oldu ve toplamda üç, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine göre ikinci kez cumhurbaşkanı seçildi.
Erdoğan, bir erken seçim kararı alınmazsa, bu görevini 2028 seçimlerine kadar sürdürecek.
Anayasa ne diyor?
2018’de yürürlüğe giren cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine ilişkin anayasa hükümleri, bir kişinin en fazla iki kez cumhurbaşkanı seçilebileceğini hükme bağlıyor.
Erdoğan’ın yeniden adaylığı için birinci yol, anayasanın 101. maddesindeki “iki dönem kuralı”nın kaldırılması.
Ancak AKP ve MHP’nin şu andaki sandalye sayısı anayasa değişikliği için yeterli değil.
Anayasa değişikliğinin referandum koşullu kabulü için 360, doğrudan kabulü için de en az 400 milletvekilinin kabul oyu kullanması gerekiyor.
Cumhur İttifakı’nda yer alan AKP, MHP, DSP ve HÜDA-PAR’ın milletvekili sayısı, AKP’li TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un oy hakkı olmadığı dikkate alındığında 321’de kalıyor.
Mevcut tabloda, muhalefet partilerinin Erdoğan’a yeniden adaylık yolunu açacak bir değişikliğe destek vermesi beklenmiyor.
Erken seçim seçeneği
Erdoğan’ın yeniden adaylığı için ikinci yol ise anayasa değişikliğine göre daha kolay ve olanaklı görülen “erken seçim”.
Anayasa'nın "TBMM ve cumhurbaşkanı seçiminin yenilenmesi"ne ilişkin 116. Maddesi, “Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde" iki dönemini tamamlayan cumhurbaşkanına üçüncü kez adaylık yolunu açıyor.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in, Erdoğan’a yaptığı “Erken seçim için son tarih Kasım 2025” çağrısının altında da bu yatıyor.
CHP, 2028 seçimlerine birkaç ay kala yapılacak bir seçimin Erdoğan’ın “siyasi ömrünü uzatmak” anlamına geleceğini savunarak, erken seçimin 1,5 yıl içinde yapılması gerektiğini ifade ediyor.
CHP’nin bu çağrısıyla ilgili parlamentodaki muhalefet partileri arasında henüz ortak bir görüş yok.
İktidar cephesinde CHP’nin çağrısına sıcak bakılmıyor. 2028 seçimlerinin birkaç ay öne çekilerek, Erdoğan’ın yeniden adaylığının yolunun açılabileceği, muhalefetin de erken seçimden kaçamayacağı düşünülüyor.