ZEHRA DEĞİRMENCİ/ SİBEL KAHRAMAN
(BURSA) - Bursa'da biber üreticileri, geçen yıl 20 liraya sattıkları biberin fiyatının bu yıl 10 lira olmasına tepki gösterdi. Yenişehirli üretici Ergin Çakar, "Maalesef bizim durumumuz kötü. Üreten olarak bizler katkıda bulunmak istiyoruz ama ürettikçe batıyoruz" dedi. Bir başka üretici Sadi Aktaş ise "Ürün bizde 4 TL markette 49 TL. Buna derhal çare bulacak hükümetin yetkili bakanlıkları, Ticaret Bakanı, Tarım Bakanı, Hazine’den sorumlu bakanlık buna el atacak” şeklinde konuştu.
CHP Bursa İl Başkanı Nihat Yeşiltaş, Yenişehir İlçe Başkanı Deniz Dörtkardeş, il ve ilçe yöneticileri ile birlikte ürün fiyatları nedeniyle zor günler yaşayan Yenişehir’deki çiftçileri ziyaret etti. Yolören köyünde biber üreticileri, maliyetlerin geçen yıla göre iki kat artmasına rağmen, ürünün satış fiyatının yarı yarıya düştüğünü söyledi.
"Tarıma dayalı fabrikalar ve ihracatın açılmasını istiyoruz"
Yenişehir çiftçisinin içinde bulunduğu duruma dair konuşan biber üreticisi Hakkı Çetin şunları söyledi:
“Yenişehir Yolören köylüyüm. Üreticiyim. Biber tarlasındayız. Şu an kapya biberin hasadı yapılıyor. Beklenti, fiyatların altında. Üretim maliyetlerimizin altında ürünlerimizi satıyoruz. Türkiye’de olduğu gibi biz de zor durumdan geçiyoruz. Önümüzdeki günlerde piyasanın yükselmesini bekliyoruz. Devletimizden, Tarım Bakanlığı’ndan da bu hali görüp tarıma dayalı fabrikalar ve ihracatın açılmasını istiyoruz. Ülkemizde yetişen sebze, meyve ülkemize çok fazla. Komşu ülkelere satamazsak bu durum gelecek yıllarda daha büyük sorun yaşatır. Pandemiden bu yana geçen 3 yılda güzel paralar kazandık. Geçen yıl kapya biberi biz 18- 22 lira arasında satmıştık şu anda 8- 12 lira. Ortalama 10- 12 lira arasında satılıyor. Ülkede enflasyon var. Geçen seneden bu seneye kadar girdi maliyetleri çok arttı. Tarım ilacı, tarım gübresi, bitki besleme ürünleri, mazot, işçilik… Bunlara çok afaki zamlar geldi ama bizim sattığımız ürün geri geldi. Bu şartlarda çiftçinin bu seneyi kapatması imkansız. Muhtemelen zarar edeceğiz ama gelecek yıllara inşallah iyi olur.”
“Ürettikçe batıyoruz”
Kendilerinin üretmesine rağmen ürünlerin para etmediğini söyleyen üretici Ergin Çakar, şöyle konutu:
“Biz üretmeye çalışıyoruz ama ürettiğimiz ürünler para etmiyor. Geçen yıl 20 liraya satılan bir kapya biber bu yıl 8- 12 lira. Üretim yapan bizler para kazanamıyoruz. Geçen yıl mazot 19 lira civarındayken bu yıl 45 lira. Gübre, işçilik iki kat artmış ama para kazanamayan bizler böyle giderse çiftçiliği bırakmak zorunda kalacağız. Hadi biber ekmedik fasulye ektik. Fasulye tarlada kaldı. Yine onları tohuma bıraktık. Tohum ne olacak belli değil. Bugün üretilen ayçiçeğinde taban fiyat çok düşük. Çiftçi artık üretimden vazgeçip hayatını nasıl sürdüreceğini düşünmeye başladı. Önümüzdeki ekim, kasım aylarından üreticilerin bankalara, Tarım Kredilere olan borçları ödenecek. Peki kazanamayan çiftçi nasıl ödeyecek bunları. Maalesef bizim durumumuz kötü. Üreten olarak bizler katkıda bulunmak istiyoruz ama ürettikçe batıyoruz. Sonumuz hayır olsun inşallah diyorum.”
“Yetkililer el atsın”
Çiftçilerin sorunlarını çözmek adına yetkilileri göreve çağıran üretici Sadi Aktaş şu ifadeleri kullandı:
“Geçen yıl 2023 yılında bu gördüğünüz biberlerin fiyatları farklı farklıydı. Kırmızı biber 18- 20 TL'den satılırdı. Dolmalık 25 liraya kadar satılırdı. Demre de 20-22 lira arasında satılırdı. 2024 yılında gördüğünüz gibi işçi fiyatları artmasına rağmen, mazot, gübre, ilaç bütün girdiler artmasına rağmen bu gördüğünüz yeşil biber 4 TL' den satılırken, kırmızı biber 10- 12 lira arasında satılıyor. Dolma biber 5- 10 lira arasında satılmaya başlandı. Yaklaşık 25 gün 4- 5 lira arasında satılan bu biberlerden bunu üreten çiftçimiz tamamen zarar etmiştir. Hala zarar etmeye devam ediyor. 2024 yılında Yenişehir Ovası'nda yaklaşık 23 bin dönüm civarında bu biber çeşitleri üretiliyor. Bunun yanı sıra taze fasulye ve diğer ürünler de para etmemiştir. Biz de diyoruz ki bu kadar üretime rağmen, bu masraflara rağmen bu üreticinin sürdürülebilirliğini biz nasıl sağlarız. Para kazanacak ki bizim çocuklar da bu topraklarda üretim yapacaklar. 84 milyon nüfusu doyuran Türk çiftçisi, soğanından patatesine, kayısısından Antep fıstığına, sebzesinden şeftalisine armuduna, Türkiye sınırları içerisinde tarımla alakalı toprakla yetişen bütün ürünleri üreten bu çiftçi para kazanamadı aynı zamanda da kullandığı kredileri, Tarım Kredi, Ziraat Bankası, özel bankalardan çektikleri kredilerle bu ürünleri yetiştirdi. Şimdi bundan para kazanamadı, borcunu ödeyemedi. Bir gelin bir bakın. Bu ürün bizde 4 TL markette 49 TL. Buna derhal çare bulacak hükümetin yetkili bakanlıkları, Ticaret Bakanı, Tarım Bakanı, Hazineden sorumlu bakanlık buna el atacak.”
“Üretime destek olunması gerekiyor”
Üreticilerin sorunları için yetkililere seslenen CHP Bursa İl Başkanı Nihat Yeşiltaş, şunları söyledi:
“Yenişehir ilçemizdeyiz. Türkiye’nin en bereketli topraklarının üzerindeyiz. Arkamızda tarım emekçileri hasatları topluyorlar. Burada gördüğümüz sorunlar da Bursa’nın diğer ilçelerinde gördüğümüz sorunların tamamıyla aynı. Geçen yıl olan maliyetlerin iki katına çıkması ve buradaki ürünlerin fiyatlarının da geçen yılın yarısında olması Bursa’nın tamamında yaşanan sorunlar. Geçen sene mazot 24 lira bu sene 45 lira. Geçen sene işçi maliyetleri 500- 600 lira civarında bu sene bin lira, bin 200 lira. Burada gördüğümüz sorun maliyetlerin iki katına çıkması… Ama geçen yıl 20 liraya satılan biber bu yıl 8- 10 lira civarında. Üreticiler üretmeme noktasına gelmişler. Konuştuğumuz çiftçilerin birçoğu ‘Biz fasulyeyi, biberi, kendi mahsulümüzü toplamadık’ diyor. Çünkü topladığı zaman maliyetler kazanacağı paradan daha yüksek tutacağı için tarlada bırakmış. Bu ülkenin üreticisi, çiftçisi daha rahat nefes alacağı, üreteceği koşulların hazırlanması lazım. Böyle giderse bir yıl sonra hiçbir üretici burada tarlasını ekmezse bu ülkede ciddi bir kriz yaşanır. Pandemide gördük. En önemli sorunlardan bir tanesi gıdaydı. Biz köylümüzü, çiftçimizi destekleyip bu ülkede gıdayı sağlamak zorundayız. Sağlayamazsak en önemli şeyin gıda olduğunu anlarız ve dışa bağımlı hale geliriz ve ülke ekonomisi çökmüş olur. Yetkilileri bir daha uyarıyoruz. Bir an önce bu tarım politikalarını değiştirip, köylüye destek olacak politikaların geliştirilmesi gerekir. Yani üretimin artırılması, üretime destek olunması gerekir.”
